Udzielenie prawidłowej odpowiedzi na pytania zadane przez Czytelnika nastręcza wiele trudności. Na spółce z o.o. jako dłużniku oraz na każdym, kto ma prawo ją reprezentować (sam lub łącznie z innymi osobami), ciąży obowiązek zgłoszenia w sądzie wniosku o ogłoszenie upadłości nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości (art. 21 ust. 1 i ust. 2 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, Dz. U. z 2012 r. poz. 1112 ze zm., dalej jako ustawa).
Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych (art. 11 ust. 1 ustawy). Innymi słowy, uwzględnia się zobowiązania pieniężne, które są wymagalne. Taką cechę mają zobowiązania, co do których wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności. W przypadku zobowiązań o charakterze terminowym przyjmuje się, że wierzytelność jest wymagalna, jeśli nadszedł termin świadczenia. Do spółki z o.o. ma zastosowanie także druga przesłanka niewypłacalności. Zgodnie z nią spółkę z o.o. uważa się za niewypłacalną także wtedy, gdy jej zobowiązania przekroczą wartość jej majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje (art. 11 ust. 2 ustawy). Zaistnienie chociażby jednej z tych przesłanek powoduje powstanie obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Co do rozumienia przesłanek niewypłacalności szerzej pisaliśmy w Przewodniku GP nr 40 z br. na str. 12.
Odnośnie samego pojęcia "majątek" w świetle regulacji art. 11 ust. 2 ustawy wskazać należy, że nie ma ono definicji ustawowej. Powoduje to, że przyjęta interpretacja może budzić kontrowersje czy też być kwestionowana w razie sporu sądowego.
Według tzw. testu bilansowego, jeżeli kapitał własny spółki wykazany w bilansie ma wartość ujemną oznacza to, że spółka nie ma możliwości zaspokojenia wszystkich swoich długów. Tym samym jest niewypłacalna. Z kolei w komentarzach do Prawa upadłościowego i naprawczego podkreślane jest, że badając stosunek wartości majątku dłużnika do stanu jego zobowiązań nie należy brać pod uwagę wartości księgowej majątku. Dotknięta jest ona w myśl obowiązującego prawa, zwłaszcza podatkowego, znacznym oderwaniem od rzeczywistej wartości ekonomicznej. Z uwagi na zasady amortyzowania majątku trwałego wskazywane jest, że do wartości majątku dłużnika w tym wypadku doliczyć trzeba także majątek pozabilansowy, czyli zamortyzowany w całości, ale posiadający nadal wartość rynkową.
"Art. 21 ust. 1 p.u.in. (Prawa upadłościowego i naprawczego - przyp. redakcji) dotyczy obydwu podstaw ogłoszenia upadłości określonych w art. 11 ust. 1 i 2 p.u.in., osoby zatem uprawnione do reprezentowania osoby prawnej albo innej jednostki organizacyjnej mają obowiązek zgłoszenia wniosku nie tylko wtedy, gdy zobowiązania tych podmiotów przekroczą wartość ich majątku, lecz także wtedy, gdy zachodzi pierwsza podstawa upadłości, tj. gdy dłużnik «nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań»". Wyrok SA w Poznaniu z dnia 8 stycznia 2014 r., sygn. akt I ACa 1050/13 |