Wdrożenie długofalowego planowania. Zacieśnienie polityki fiskalnej poprzez elastyczne podejście do obecnej sytuacji na rynkach finansowych. Wzmocnienie i poprawa przejrzystości finansów publicznych oraz wprowadzenie stabilnych zasad dokonywania wydatków ze środków publicznych. Dostosowanie polskiego sektora publicznego do standardów europejskich. To główne cele zmian w ustawie o finansach publicznych.

Nowa ustawa o finansach publicznych

Wdrożenie długofalowego planowania. Zacieśnienie polityki fiskalnej poprzez elastyczne podejście do obecnej sytuacji na rynkach finansowych. Wzmocnienie i poprawa przejrzystości finansów publicznych oraz wprowadzenie stabilnych zasad dokonywania wydatków ze środków publicznych. Dostosowanie polskiego sektora publicznego do standardów europejskich. To główne cele zmian w ustawie o finansach publicznych.

W dniu 27 sierpnia 2009 r. Sejm RP uchwalił nową ustawę o finansach publicznych, której założenia mają za zadanie uzdrowienie finansów państwa, m.in. poprzez wzmocnienie jawności i przejrzystości finansów publicznych. Nowa ustawa o finansach publicznych koncentruje się zarówno na zmianie organizacji sektora finansów publicznych jak i nowych rozwiązaniach systemowych.

Rozszerzenie zakresu wdrażania budżetu zadaniowego

Nowa polityka finansowa państwa oparta na długofalowym planowaniu

Budżet zadaniowy podwyższa przejrzystość finansów publicznych, mając być docelowo narzędziem dostarczającym informacji na rzecz bardziej sprawnego, celowego a także efektywnego oraz skutecznego wydatkowania środków publicznych. Należy także podkreślić, iż działania na rzecz wprowadzenia budżetu zadaniowego ściśle wpisują się w starania Rządu, zmierzające do umocnienia kondycji polskiego sektora finansów publicznych, co ma szczególne znaczenie w kontekście globalnego osłabienia sytuacji makroekonomicznej.
Z tego względu bezpośrednio do ustawy budżetowej wprowadzono kolejne elementy budżetu zadaniowego. W układzie zadaniowym sporządzany będzie m. in. Wieloletni Plan Finansowy Państwa. Ponadto nowe regulacje obejmują planowaniem w układzie zadaniowym takie jednostki sektora finansów publicznych, jak agencje wykonawcze, instytucje gospodarki budżetowej, dysponenci państwowych funduszy celowych oraz państwowe osoby prawne.

W celu zwiększenia wiarygodności i jawności polityki fiskalnej państwa oraz zracjonalizowania gospodarowania środkami publicznymi nowa ustawa o finansach publicznych przewiduje wprowadzenie instrumentów nowoczesnego zarządzania finansami publicznymi, tj.:

• Wieloletniego Planu Finansowego Państwa jako dokumentu ukierunkowującego politykę finansową państwa, uchwalanego przez Radę Ministrów na cztery lata
  i podlegającego corocznej aktualizacji. Prognoza wydatków budżetu państwa będzie sporządzana w WPFP w układzie funkcji państwa wraz z celami i miernikami stopnia realizacji danego celu. Ponadto uchwalony WPFP, a także informacja o przebiegu jego wykonania przedłożona Radzie Ministrów przez Ministra Finansów, w celu przedstawienia Parlamentowi łącznie ze sprawozdaniem z wykonania ustawy budżetowej, będą ogłaszane przez Radę Ministrów w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski” oraz w Biuletynie Informacji Publicznej;

• Wieloletniej prognozy finansowej (4 letni horyzont) - przyjmowanej w drodze uchwały organu stanowiącego w jednostkach samorządu terytorialnego po uzyskaniu opinii regionalnej izby obrachunkowej. Wieloletnia Prognoza Finansowa obejmować będzie okres roku budżetowego oraz co najmniej trzy kolejne lata. Minimalny okres sporządzania prognozy będzie podlegał obowiązkowemu wydłużeniu na okres, na jaki wieloletnia prognoza finansowa przewiduje limity wydatków wieloletnich.

Wzmocnienie norm ostrożnościowych w razie wzrostu deficytu

Dostosowując przepisy do obecnej sytuacji na rynkach finansowych w zakresie długu publicznego, nowa ustawa o finansach publicznych utrzymuje 3 progi ostrożnościowe
z jednoczesnym wykorzystaniem mechanizmów mających na celu ograniczenie wysokości długu publicznego. Wprowadzone rozwiązania umożliwiają bardziej elastyczne podejście
do norm ostrożnościowych i pozwalają na wybór wariantu postępowania dostosowanego do sytuacji fiskalnej.

Gruntowne zmiany w organizacji sektora finansów publicznych

Mając na celu wzmocnienie oraz zwiększenie poprawy przejrzystości finansów publicznych, zdecydowano się na zmiany w zakresie funkcjonowania i organizacji sektora finansów publicznych. W tym celu ustawodawca zaproponował:

• likwidację wszystkich państwowych zakładów budżetowych oraz gospodarstw pomocniczych państwowych i samorządowych jednostek budżetowych. Nowa ustawa przewiduje dalsze funkcjonowanie zakładów budżetowych w sferze samorządowej
  w ograniczonych dziedzinach enumeratywnie wymienionych w ustawie (gospodarka mieszkaniowa, usługi komunalne, zaopatrzenie w energię i gaz, cmentarze…),

• likwidację rachunków funduszy motywacyjnych,

• likwidację, co do zasady instytucji rachunków dochodów własnych.

Zgodnie z nową ustawą rachunki dochodów wydzielonych będą jedynie mogły posiadać:

- samorządowe jednostki budżetowe prowadzące działalność określoną w ustawie
z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty,

- państwowe jednostki budżetowe mające siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, nadzorowane przez ministra właściwego do spraw zagranicznych,

• likwidację samorządowych funduszy celowych (w tym wojewódzkich i powiatowych funduszy gospodarki zasobem geodezyjnym i kartograficznym oraz terenowych funduszy ochrony gruntów rolnych wraz z centralnym),

• przekształcenie państwowych funduszy celowych posiadających osobowość prawną
  w państwowe fundusze celowe stanowiące wyodrębnione rachunki bankowe,

• nowe formy organizacyjno-prawne dla realizacji wybranych zadań państwa jakimi
  są agencje wykonawcze oraz instytucje gospodarki budżetowej.

Wzmocnienie kontroli wydatków

Kontrola nad wydatkami publicznymi ulegnie wzmocnieniu poprzez wprowadzenie kontroli zarządczej i zaproponowanie nowych regulacji dotyczących audytu wewnętrznego.

Polegają one między innymi na: ujednoliceniu definicji audytu wewnętrznego (definicja zbliżona jest do powszechnie uznanych międzynarodowych definicji audytu wewnętrznego
z koniecznymi modyfikacjami wynikającymi z obowiązujących zasad techniki prawodawczej) oraz podporządkowaniu audytorów wewnętrznych kierownikom jednostki.

Ponadto, nowa ustawa o finansach publicznych przewiduje łatwiejszy dostęp do zawodu audytora wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych oraz wprowadza instytucję komitetu audytu jako niezależnego zespołu konsultacyjno – doradczego, który ma na celu wzmocnienie systemu funkcjonowania skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej oraz zwiększenia efektywności działania audytu wewnętrznego.

Zmiany w zakresie gospodarowania środkami pochodzącymi ze źródeł zagranicznych

W zakresie gospodarowania środkami pochodzącymi z budżetu UE oraz krajów EFTA nowa ustawa o finansach publicznych przewiduje wyodrębnienie od 2010 r., w ramach budżetu państwa, „budżetu środków europejskich” oraz zmianę sposobu dokonywania płatności dla beneficjentów projektów i programów. Wprowadzono odrębny podmiot – płatnika, Bank Gospodarstwa Krajowego, dokonującego wszystkich płatności na rzecz wszystkich beneficjentów z rachunków otwartych w tym banku przez Ministra Finansów za wyjątkiem wydatków dokonywanych w ramach projektów pomocy technicznej.

Na etapie planowania wydatki będą prezentowane w podziale na części i działy klasyfikacji budżetowej oraz programy. Natomiast na etapie wykonywania wydatki będą przedstawiane w pełnej klasyfikacji budżetowej oraz w podziale na programy. Deficyt związany ze środkami europejskimi nie będzie wliczany do deficytu budżetu państwa, a jego finansowanie stanowić będzie dodatkową potrzebę pożyczkową budżetu państwa. Rozwiązanie takie zostało przyjęte, ponieważ już w chwili obecnej, zgodnie z metodologią ESA’95 saldo przepływu środków pomiędzy Polska a UE w zakresie środków unijnych nie jest wliczane do bilansu sektora finansów publicznych. Natomiast przychodami pochodzącymi z nadwyżki budżetu środków europejskich może być pokryty deficyt budżetu państwa oraz inne pożyczkowe potrzeby budżetu państwa.

Ponadto nowa ustawa o finansach publicznych wprowadza szereg nowych rozwiązań i nowoczesnych instrumentów aktywnego zarządzania finansami publicznymi, mających na celu racjonalizację w wydatkowaniu środków publicznych.

Nie masz uprawnień do komentowania artykułów.