Prawo do reprezentowania załogi w rozmowach z pracodawcą przysługuje w pierwszej kolejności związkom zawodowym. Uprawnienia do konsultowania spraw pracowniczych mają również rady pracowników. Wielu pracodawców nie wykształciło jednak żadnych form współdziałania z pracownikami, a potrzeba takiego współdziałania stała się szczególnie aktualna po ostatnich zmianach przepisów z zakresu czasu pracy.

Najpierw związki, potem przedstawiciele

Kompetencje do reprezentowania pracowników w rozmowach z pracodawcą w pierwszym rzędzie posiadają organizacje związkowe. Chodzi przy tym o takie organizacje, które w danym zakładzie posiadają co najmniej 10 członków. Spełnienie tego wymogu pozwala im na korzystanie ze statusu zakładowej organizacji związkowej, co związane jest z pewnymi uprawnieniami. Odpowiadają im określone obowiązki pracodawcy, w tym głównie wymóg uzgadniania i konsultowania z tymi organizacjami różnych spraw pracowniczych. Jeżeli pracodawca posiada u siebie zakładową organizację związkową, nie uniknie m.in.:

• konsultacji zamiaru wypowiedzenia umowy bezterminowej,
   
• uzgodnienia ze związkami treści regulaminów zakładowych,
   
• omówienia kwestii związanych z tworzeniem ZFŚS.

Co istotne, utworzenie w firmie zakładowej organizacji związkowej wyłącza od rozmów z pracodawcą inne przedstawicielstwo pracownicze, jakim jest rada pracowników. Są one tworzone w zakładach zatrudniających co najmniej 50 pracowników, o ile załoga opowiedziała się za jej powołaniem. Obecność związków w firmie wyklucza też od rozmów innych reprezentantów załogi, mianowicie przedstawicieli pracowników. Taka forma współdziałania z pracodawcą w sprawach pracowniczych - właśnie przy udziale przedstawicieli pracowników - przewidziana jest w wielu przepisach prawa pracy. Żeby jednak taki "czynnik pracowniczy" mógł przystąpić do rozmów z pracodawcą, nie może mieć konkurencji w postaci zakładowej organizacji związkowej. Co do równoległego występowania w danym zakładzie rady pracowników i przedstawicieli pracowników, to podmioty te nie wykluczają się wzajemnie. Można uznać, że każde z tych dwóch przedstawicielstw konsultuje z pracodawcą właściwy dla siebie zakres spraw.

Wolne wybory na przedstawicieli

Po ostatnich zmianach Kodeksu pracy, które umożliwiły wprowadzenie rocznego okresu rozliczeniowego dla ogółu pracodawców oraz dały podstawę do stosowania ruchomego rozkładu czasu pracy, aktualny stał się temat przedstawicieli pracowników. Ta forma reprezentacji załogi była już wcześniej znana w prawie pracy, jednak dopiero obowiązujące od 23 sierpnia br. nowe przepisy o czasie pracy stały się motywacją do wyłaniania takich reprezentacji. Przedstawiciele pracowników (o ile w firmie nie ma związków zawodowych) są bowiem niezbędni dla m.in. wprowadzenia rocznego okresu rozliczeniowego czy "odgórnego" wdrożenia ruchomego rozkładu czasu pracy. Nie można też bez ich zgody ustalić regulaminu ZFŚS czy kwestii rezygnacji z Funduszu.

Problematyczny może być jednak sam proces wyłaniania wspomnianych przedstawicieli. Prawo pracy milczy na ten temat, stwierdzając jedynie, że powinni być oni wyłonieni w sposób zwyczajowo przyjęty w zakładzie pracy. Wiele firm nie wypracowało sobie jednak takiego zwyczaju. Dlatego należałoby przyjąć, iż odpowiednim sposobem na powołanie przedstawicieli pracowników może być wyłonienie ich w firmowych wyborach, które powinny być powszechne i tajne.

Pierwszym etapem wspomnianych wyborów powinno być poinformowanie pracowników (np. pismem na tablicy ogłoszeń) o przeprowadzeniu wyborów na przedstawicieli pracowników, powodów dla których wybory są organizowane oraz zasad wyłonienia przedstawicieli. Przykładowo można wskazać liczbę tych przedstawicieli oraz kryterium decydujące o ich "zwycięstwie" w wyborach (np. że wyłonionych zostanie 3 przedstawicieli, według liczby uzyskanych głosów). W informacji należy wyznaczyć termin na zgłaszanie kandydatur przez pracowników oraz wskazać, gdzie należy składać zgłoszenia. W praktyce powinna być w tym celu przygotowana urna na głosy, umieszczona w dostępnym i znanym miejscu na terenie zakładu. Po upływie wyznaczonego terminu pracodawca powinien komisyjnie dokonać otwarcia urny i przeliczenia głosów. Wskazane jest sporządzenie protokołu z tej czynności.

Po przeprowadzeniu wyborów i wyłonieniu przedstawicieli (o czym można powiadomić ogół pracowników) można już siadać do rozmów o tych sprawach, które wymagają konsultacji lub zgody wspomnianych przedstawicieli.

Należy nadmienić, iż mimo ważnej roli, jaką przedstawiciele pracowników pełnią w zakładzie pracy, przepisy nie wyposażyły ich w żadne specjalne uprawnienia, takie jak m.in. szczególna ochrona przed zwolnieniem przez pracodawcę.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)Przypomnieli sobie o mandatach sprzed lat. Trzeba płacić

Nie masz uprawnień do komentowania artykułów.