Szanowny Panie Ministrze! Zgodnie z § 1 art. 67a. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym może odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty, odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki określone w decyzji, o której mowa w art. 53a, umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną. Naczelnik urzędu skarbowego w terminie 30 dni decyduje według własnej oceny, czy przychylić się do wniosku podatnika. Możliwość skorzystania przez podatnika z rozłożenia podatku na raty lub odroczenia jego płatności to szczególnie przydatne rozwiązanie w dobie kryzysu, niestety niejednokrotnie czysto teoretyczne. Urzędy skarbowe po otrzymaniu wniosku podatnika o rozłożenie na raty zapłaty zobowiązania podatkowego wszczynają postępowania egzekucyjne, uzasadniając swoją decyzję brakiem przepisów, które by na takie postępowanie nie zezwalały. Brak przepisów oznacza, że złożenie wniosku o rozłożenie podatku lub zaległości podatkowej na raty lub odroczenie terminu płatności zobowiązania podatkowego nie daje gwarancji, że organ podatkowy przed zakończeniem postępowania w sprawie przedmiotowego wniosku nie dokona wszczęcia egzekucji zaległego podatku, nawet w stosunku do podatników, którzy spełniają wszystkie przesłanki do przyznania tej ulgi. Takie działania urzędów skarbowych ewidentnie przeczą istocie instytucji ulgi w spłacie i naruszają podstawową zasadę zaufania podatników do urzędu. Zdaniem ekspertów jednym z powodów takich działań urzędów skarbowych mogą być kłopoty z komunikacją między poszczególnymi komórkami w urzędzie oraz między podatnikiem a urzędem.
Jak twierdzą eksperci, w przypadku gdy prawdopodobne jest przyznanie ulgi w spłacie zobowiązań, organy powinny powstrzymać się od egzekucji, aby nie udaremniać zastosowania instytucji przewidzianych prawem.
Panie Ministrze:
- Jakie są przyczyny wszczynania przez urzędy skarbowe postępowania egzekucyjnego po otrzymaniu wniosku podatnika o rozłożenie na raty zapłaty zobowiązania podatkowego?
- Czy podejmie Pan działania, by urzędy skarbowe po otrzymaniu wniosku podatnika o rozłożenie na raty zapłaty zobowiązania podatkowego w przypadku, gdy prawdopodobne jest przyznanie ulgi w spłacie zobowiązań, powstrzymały się od egzekucji?
Z poważaniem
Poseł Tomasz Lenz
Toruń, dnia 21 września 2009 r.
Odpowiedź:
Cytat:
W związku z przekazaną przy piśmie z dnia 8 października 2009 r. (nr SPS-
023-11862/09) interpelacją posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Tomasza Lenza w sprawie wszczynania egzekucji administracyjnej w sytuacji złożenia przez podatnika wniosku o udzielenie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych uprzejmie wyjaśniam, co następuje.
Postępowanie egzekucyjne uregulowane przepisami ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954, z późn. zm.) wszczynane jest na wniosek wierzyciela uprawnionego do żądania wykonania obowiązków podlegających egzekucji administracyjnej.
Wszyscy wierzyciele należności pieniężnych, zarówno będący jednocześnie organami egzekucyjnymi, jak i wierzyciele nieuprawnieni do wszczęcia i prowadzenia postępowania egzekucyjnego, obowiązani są do systematycznej kontroli terminowości zapłaty zobowiązań pieniężnych. Jeżeli należność pieniężna nie jest zapłacona w terminie określonym w decyzji lub w terminie wynikającym z przepisu prawa, wierzyciel obowiązany jest podjąć działania zmierzające do wszczęcia egzekucji administracyjnej. Wierzyciel ma obowiązek wystawienia tytułu wykonawczego oraz niezwłocznego skierowania go wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji administracyjnej do właściwego miejscowo naczelnika urzędu skarbowego. Jeżeli wierzyciel jest jednocześnie organem egzekucyjnym, obowiązany jest do bezzwłocznego zastosowania środka egzekucyjnego, co wynika z § 2–6 rozporządzenia ministra finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2001 r. Nr 137, poz. 1541, z późn. zm.).
W związku z powyższym uprzejmie wyjaśniam, że w obowiązującym stanie prawnym złożenie przez podatnika wniosku o ulgę, o której mowa w art. 67a § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.), w sytuacji upływu terminu płatności podatku nie zwalnia wierzyciela od obowiązku podjęcia ww. czynności określonych przepisami ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji i przepisami wykonawczymi do tej ustawy.
Jednocześnie uprzejmie zauważam, że pozytywne załatwienie wniosku podatnika o zastosowanie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych skutkuje zawieszeniem postępowania egzekucyjnego, stosownie do art. 56 § 1 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, co oznacza, że organ egzekucyjny nie jest uprawniony do podejmowania dalszych czynności egzekucyjnych zmierzających do zastosowania lub realizacji środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W przypadku zawieszenia postępowania egzekucyjnego pozostają w mocy dokonane czynności egzekucyjne, jednakże w okresie zawieszenia mogą być dokonywane, za zgodą organu egzekucyjnego, wypłaty z rachunków bankowych zobowiązanego po przedstawieniu przez niego dokumentów świadczących o konieczności poniesienia danych wydatków. Organ egzekucyjny uprawniony jest również uchylić dokonane czynności egzekucyjne, jeżeli to jest uzasadnione ważnym interesem zobowiązanego, interes wierzyciela nie stoi temu na przeszkodzie, a osoby trzecie na skutek tych czynności nie nabyły praw. Postanowienie organu egzekucyjnego w sprawie uchylenia czynności egzekucyjnych podlega kontroli instancyjnej i kontroli sądowo-administracyjnej. Ponadto osobie, w stosunku do której wszczęto postępowanie egzekucyjne, przysługuje prawo wystąpienia do organu egzekucyjnego z wnioskiem o zwolnienie z egzekucji określonych składników
majątkowych ze względu na jej ważny interes.
Dodatkowo uprzejmie wyjaśniam, że w toku prac legislacyjnych nad zmianą ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji rozważona zostanie propozycja wprowadzenia przepisu uniemożliwiającego wszczęcie egzekucji administracyjnej w przypadku złożenia przez podatnika wniosku o przyznanie
ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych.
Z poważaniem
Andrzej Parafianowicz