Powody wyłączenia
Zgodnie z tym (art. 24 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego), pracownik podlega obowiązkowemu wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie:
- w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki.
Stroną postępowania administracyjnego może być osoba fizyczna, osoba prawna, a gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne - również jednostki nie posiadające osobowości prawnej. Każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek może zostać uznany za stronę postępowania. O istnieniu interesu prawnego, każdorazowo decydują normy prawa materialnego (np. prawa budowlane). Pracownik podlega wyłączeniu, jeżeli pozostaje ze stroną w określonym stosunku prawnym - nie wystarczy tu więź faktyczna. Okoliczność zachodzi np., gdy pracownik organu jest jednocześnie członkiem organu osoby prawnej będącej stroną postępowania. Wyłączeniu na podstawie tego przepisu podlegać będą również wszyscy pracownicy gminy w sytuacji, gdy gmina jest stroną postępowania.
- swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia.
Przesłanka ta została ograniczona do drugiego stopnia zarówno pokrewieństwa jak i powinowactwa. Nie podlega, więc wyłączeniu pracownik, jeżeli stroną postępowania są np. wnukowie rodzeństwa pracownika. Powinowactwo to stosunek łączący małżonka z rodziną współmałżonka. Powody wyłączenia istnieją także po ustaniu małżeństwa.
- osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli.
- Stosunek przysposobienia oraz opieki, o którym mówi niniejszy przepis, powstaje wyłącznie w wyniku orzeczenia sądu opiekuńczego. Opieka może być ustanowiona dla małoletniego lub osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie. Kuratela może być ustanowiona także prze inny niż sąd, organ państwowy. Zgodnie z ustawą, powody wyłączenia istnieją także po ustaniu każdego z tych stosunków.
- w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt 2 i 3,
Umocowanie do działania w cudzym imieniu, może pochodzić bądź z wyraźnego brzmienia przepisu ustawy (przedstawicielstwo ustawowe) bądź z oświadczenia osoby reprezentowanej (pełnomocnictwo).
- w której brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji,
- z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne,
- w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej.
Jeżeli zajdzie chociażby jedna z okoliczności powodujących wyłączenie pracownika od udziału w sprawie, wyłączenie to następuje z mocy prawa.Jednak nie tylko te powody mogą skutkować wyłączeniem pracownika. Taki skutek wywołuje również uprawdopodobnienie istnienia innych okoliczności, które mogą wywoływać wątpliwości, co do bezstronności pracownika. W takiej sytuacji, strona może żądać od bezpośredniego przełożonego pracownika, wyłączenia go od udziału w sprawie. Przełożony, jest również obowiązany wyłączyć pracownika na jego żądanie oraz z urzędu, jeżeli okoliczności uzasadniające wyłącznie zostaną uprawdopodobnione.