Uzasadnienie

Projekt rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie uprawnień szczególnych przysługujących niektórym kategoriom członków korpusu służby cywilnej stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 101 i art. 102 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz. U. nr 227, poz. 1505 ze zm.).

Zgodnie z art. 101 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej, Prezes Rady Ministrów, mając na względzie szczególny charakter wykonywanych zadań i warunki ich wykonywania, może określać, w drodze rozporządzenia:
1) uprawnienia szczególne w zakresie płac i innych świadczeń przysługujących niektórym kategoriom członków korpusu służby cywilnej oraz zasady przyznawania tych świadczeń i ich wysokość,
2) inne dodatki do wynagrodzenia niż przewidziane w ustawie
- jeżeli te świadczenia i dodatki były przewidziane w przepisach obowiązujących w dniu wejścia w życie ustawy.

Przepisy art. 102 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej przewidują, iż w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 101, Prezes Rady Ministrów może określić także inne świadczenia i dodatki oraz warunki i tryb ich przyznawania, kierując się potrzebą zwiększenia efektywności wykonywanych zadań przez członków korpusu służby cywilnej.

Regulacje w tym zakresie zawarte zostały w obecnie obowiązującym rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 kwietnia 2007 r. w sprawie uprawnień szczególnych przysługujących niektórym kategoriom członków korpusu służby cywilnej (Dz. U. nr 76, poz. 506 ze zm.), wydanym pod rządami poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej (Dz. U. nr 170, poz. 1218 ze zm.).

Przedmiotowe rozporządzenie, w głównej mierze odnosi się do pracowników egzekucji administracyjnej urzędów skarbowych, określa uprawnienia pracowników do wynagrodzenia prowizyjnego i zasady jego wypłacania. Wynagrodzenia te finansowane są z rachunku dochodów własnych, utworzonych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 14 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. nr 249, poz. 2104 ze zm.).

Ratio legis wydania przedmiotowych regulacji jest konieczność motywacyjnego oddziaływania na pracowników egzekucji administracyjnej i powiązania w tym celu uprawnienia do wynagrodzenia z osobistym wykonywaniem czynności z zakresu egzekucji administracyjnej i skutecznym odzyskiwaniem należności.
Potrzeba zachowania motywacyjnego systemu wynagrodzeń prowizyjnych w służbach egzekucyjnych urzędów skarbowych jest nadal aktualna pod rządami nowej ustawy o służbie cywilnej, jak i nowej ustawy o finansach publicznych, która z dniem 31 grudnia 2010 r. likwiduje dochody własne. Zapewnienie skutecznej egzekucji należności pieniężnych niewpłaconych przez dłużników dobrowolnie, jest zagadnieniem podstawowego znaczenia zarówno dla finansów państwa, jak i z punktu widzenia prawnego. A zatem zmiana źródła finansowania wynagrodzeń prowizyjnych nie ma znaczenia, aby zachować motywacyjny charakter tych wynagrodzeń.
Jednakże egzekucja administracyjna, jak każda procedura zakładająca przymus wobec jej uczestnika, jest postępowaniem trudnym, uciążliwym i konfliktogennym, stawiającym duże wymagania zawodowe pracownikom egzekucji i wymagającym szczególnego zaangażowania i konsekwentnego działania. Stąd nadal niezbędne jest stosowanie zachęt i motywacji finansowych, wzmagających wysiłek pracownika.
Niniejszy projekt rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów, w części dotyczącej uprawnień, które przysługują członkom korpusu służby cywilnej zatrudnionym w komórkach egzekucyjnych urzędów skarbowych za osobiste wykonanie czynności w zakresie egzekucji administracyjnej należności pieniężnych, zakłada:
1. Rozszerzenie uprawnienia do wynagrodzenia prowizyjnego na wszystkich pracowników komórek egzekucyjnych.
W projektowanym rozporządzeniu proponuje się odstąpić od dotychczasowego zapisu paragrafu 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 kwietnia 2007 r. dopuszczając, aby każdy pracownik komórki egzekucyjnej niezależnie od tego jakie stanowisko zajmuje, spełniający warunki i przesłanki określone w rozporządzeniu (wykonywanie określonych czynności egzekucyjnych, osiągnięcie skutku) nabywał uprawnienie do wynagrodzenia prowizyjnego.
Proponuje się również wprowadzenie uprawnienia do wynagrodzenia prowizyjnego dla naczelnika urzędu skarbowego, odpowiedzialnego - jako organ egzekucyjny za skuteczną realizację zadań z zakresu egzekucji administracyjnej należności pieniężnych.
2. Zmianę katalogu czynności w zakresie egzekucji administracyjnej, które kreują
uprawnienia do wynagrodzenia prowizyjnego.
Zbyt duża liczba czynności egzekucyjnych, z którymi obowiązujące rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów wiąże uprawnienie do wynagrodzenia prowizyjnego może budzić wątpliwości, czy nie działa ono demotywacyjnie. Podstawową wadą dotychczasowego systemu prowizyjnego jest brak realizacji głównego celu egzekucji, jakim jest efektywne stosowanie przewidzianych środków egzekucyjnych mających na celu przymuszenie zobowiązanego do wykonania obowiązku objętego tytułem wykonawczym.
Dlatego jest niezbędne, aby ściślej powiązać uprawnienie do wynagrodzenia prowizyjnego ze skutecznością egzekucji, tj. z kwotą ściągniętego zadłużenia, a w mniejszym stopniu promować przesłankę liczby i charakteru przeprowadzonych czynności egzekucyjnych.
3. Częściowe zniesienie limitu łącznego miesięcznego wynagrodzenia prowizyjnego egzekutora.
Funkcjonowanie limitu może nie stymulować do efektywnej egzekucji, gdyż osiągnięcie limitu w ciągu miesiąca może skłaniać egzekutorów do zmniejszenia swojej aktywności i przesuwania działań egzekucyjnych na następny okres rozliczeniowy.
Zgodnie z § 5 ust. 3 projektu przedmiotowego rozporządzenia łączne wynagrodzenie prowizyjne egzekutora, ustalone zgodnie z § 2 pkt 1 i § 3 ust. 1 nie może przekroczyć miesięcznie czterokrotnej wysokości najniższego wynagrodzenia zasadniczego. Limitowane jest tylko wynagrodzenie prowizyjne przewidziane w § 2 pkt 1 i § 3 ust. 1 przedmiotowego rozporządzenia (są to tzw. łatwe czynności egzekucyjne). Limit nie obejmuje zatem wszystkich innych czynności, poza wymienionymi w § 2 pkt 1 i § 3 ust. 1 przedmiotowego rozporządzenia.

4. Wyodrębnienie w ramach dochodów własnych przeznaczonych na finansowanie wynagrodzeń prowizyjnych, funduszu na nagrody, będącego w dyspozycji naczelnika urzędu skarbowego, dla egzekutorów, komorników skarbowych i pracowników zatrudnionych w komórkach rachunkowości podatkowej.
Niezbędne jest stworzenie dyrektorowi izby skarbowej i naczelnikowi urzędu skarbowego narzędzia, które mógłby stosować po dokonaniu oceny pracy i postawy pracownika (automatycznie naliczana prowizja nie uwzględnia całokształtu postawy pracownika), nagroda mogłaby także niwelować skutki przydziału szczególnie trudnych tytułów wykonawczych, gdy egzekutor ponosi wiele wysiłku, a mimo to egzekucja nie jest skuteczna, z przyczyn obiektywnych, na które egzekutor nie ma wpływu.

5. Ustalenie uprawnienia do ryczałtowego wynagrodzenia prowizyjnego dla naczelnika urzędu skarbowego z tytułu prawidłowego i skutecznego wykonywania funkcji organu egzekucyjnego.

Konieczne jest zwiększenie instrumentów oddziaływania naczelnika urzędu skarbowego na pracowników egzekucyjnych. Wynika to nie tylko z faktu, że naczelnik jest przełożonym wszystkich pracowników urzędu skarbowego, lecz przede wszystkim z okoliczności, że naczelnik urzędu skarbowego jest organem egzekucyjnym i w głównej mierze to on ponosi konsekwencje działań pracowników egzekucji.


6. Przyznanie wynagrodzenia prowizyjnego, o którym mowa w § 4 przedmiotowego rozporządzenia komornikowi skarbowemu z tytułu skutecznego nadzoru nad komórką organizacyjną urzędu skarbowego prowadzącą egzekucję administracyjną (art.111c ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji).


OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty, na które oddziałuje rozporządzenie.
Przedmiotowe rozporządzenie odnosi się m.in. do pracowników egzekucji administracyjnej urzędów skarbowych, określając uprawnienia pracowników do wynagrodzenia prowizyjnego i zasady jego wypłacania.

2. Wyniki przeprowadzonych konsultacji.
Rozwiązania proponowane w przedmiotowym projekcie były konsultowane z dyrektorami wszystkich izb skarbowych.

Projekt rozporządzenia został przekazany do właściwych departamentów w Ministerstwie Finansów, z których zakresem działania wiążą się projektowane regulacje.

Projekt rozporządzenia powinien być przedmiotem uzgodnień międzyresortowych z członkami Rady Ministrów i Prezesem Rządowego Centrum Legislacji.

Stosownie do obowiązku określonego w art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2001 r. nr 79, poz. 854 ze zm.) projekt został przesłany do zaopiniowania przez organizacje związkowe reprezentatywne w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. nr 100, poz. 1080 ze zm.).
Zestawienie propozycji zgłoszonych przez Radę Sekcji Krajowej NSZZ „Solidarność", Radę Krajową Związku Zawodowego Pracowników Skarbowych Egzekucji Administracyjnej oraz Federację Związków Zawodowych Pracowników Skarbowych wraz ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów przedstawiono w załączniku nr 1. Zgłoszone przez ww. Związki Zawodowe uwagi w znacznej części nie zostały uwzględnione przez Ministerstwo Finansów.

3. Wpływ rozporządzenia na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego.

Rozporządzenie nie będzie miało wpływu na budżety jednostek samorządu terytorialnego. Rozporządzenie będzie miało wpływ na budżet państwa zarówno po stronie dochodów, jak i po stronie wydatków.
Na podstawie analizy sprawozdania Rb-34 z wykonania planów finansowych dochodów własnych jednostek budżetowych i wydatków nimi sfinansowanych dokonano oszacowania kwoty, która została uwzględniona w 2011 roku zarówno po stronie dochodów, jak i po stronie wydatków, tj. kwota 400.000 tys. złotych.
Kwota ta została oszacowana na podstawie analizy sprawozdania Rb-34 z wykonania dochodów własnych za 2008 rok i I półrocze 2009 roku.
Dochody w tej wysokości w zasadniczej części będą stanowić opłaty egzekucyjne uzyskane z tytułu prowadzonej egzekucji przez komórki egzekucyjne urzędów skarbowych. Stronę wydatkową w głównej części stanowić będą wynagrodzenia prowizyjne z tytułu wykonanych czynności egzekucyjnych wraz z pochodnymi (163.400 tys. zł) oraz pozostałe wydatki bieżące niezbędne do funkcjonowania komórek egzekucyjnych w urzędach skarbowych (156.000 tys. zł) i wydatki majątkowe (10.600 tys. zł).
Jednocześnie została zgłoszona propozycja, by nadwyżkę w wysokości 70.000 tys. zł uwzględnić w rezerwie celowej tworzonej w budżecie państwa, na podstawie art. 94 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych.

4. Wpływ rozporządzenia na rynek pracy.

Wejście w życie rozporządzenia nie będzie miało wpływu na sytuację na rynku pracy.

5. Wpływ rozporządzenia na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw.

Wejście w życie rozporządzenia nie będzie miało wpływu na konkurencyjność gospodarki ani na funkcjonowanie przedsiębiorstw.
6. Wpływ rozporządzenia na sytuację i rozwój regionalny.
Wejście w życie rozporządzenia nie będzie miało wpływu na sytuację i rozwój regionalny.
7. Źródła finansowania.
Wydatki poniesione na wynagrodzenia prowizyjne i pochodne od wynagrodzeń pracowników
komórek egzekucyjnych (wg sprawozdania RB-34) wynosiły:
■ 2005 r. 129.633 tys. zł,



■ 2006 r.
■ 2007 r.
■ 2008 r.
■ 2009 r.

135.892 tys. zł, 143.651 tys. zł, 139.424 tys. zł,
121.659 tys. złotych.


Wynagrodzenia prowizyjne dla pracowników urzędów skarbowych wykonujących zadania z zakresu egzekucji administracyjnej finansowane są w części z budżetu państwa (60%) i w części z dochodów własnych (40%).
Na rachunku dochodów własnych jednostki budżetowe gromadzą środki pieniężne pochodzące z wyczerpująco wskazanych w art. 22 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. nr 249, poz. 2104 ze zm.) źródeł, które jednostka budżetowa ma prawo wydatkować na ściśle określone przepisami cele.
Zgodnie z art. 93 ust. 1 ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. nr 157, poz. 1241) utworzone przez jednostki budżetowe wydzielone rachunki dochodów własnych mogą funkcjonować zgodnie z dotychczasowymi przepisami, z jednoczesnym regulowaniem zobowiązań i ściąganiem należności, do dnia 31 grudnia 2010 roku.
Zadania finansowane dotychczas ze środków gromadzonych na rachunku dochodów własnych (w tym również wynagrodzenia prowizyjne) będą mogły być finansowane z budżetu państwa.
Jak wynika z art. 94 powołanej wyżej ustawy w przypadku państwowych jednostek budżetowych wykonujących zadania finansowane ze środków gromadzonych na rachunku dochodów własnych, mogą zostać zwiększone wydatki budżetowe proporcjonalnie do przyrostu uzyskiwanych dochodów (ust. 1). W łatach 2011 i 2012 tworzy się w budżecie państwa rezerwę celową przeznaczoną na wydatki, o których mowa w ust. 1, w wysokości odpowiadającej planowanemu przyrostowi dochodów (ust. 2).
Z uwagi na to, że koszty związane z prowadzeniem egzekucji administracyjnej finansowane są przede wszystkim z dochodów własnych, Ministerstwo Finansów wykorzystało możliwość prawną przewidzianą w art. 94 ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych poprzez zaproponowanie wprowadzenia do projektu ustawy budżetowej na 2011 rok w rozdziale 75014 - Egzekucja należności podatkowych i niepodatkowych, środków budżetowych po stronie dochodów i wydatków w kwotach wynikających z wykonania dochodów własnych w ostatnich latach i utworzenie rezerwy celowej przeznaczonej głównie na wynagrodzenia i pochodne.

8. Podmioty zainteresowane pracami nad projektem rozporządzenia.

Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. nr 169, poz. 1414 ze zm.), z chwilą skierowania projektu rozporządzenia do uzgodnień międzyresortowych powinien zostać on opublikowany w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

9. Zgodność regulacji z prawem Unii Europejskiej.

Zakres projektowanego rozporządzenia nie jest objęty prawem Unii Europejskiej. Projektowane rozporządzenie nie wymaga notyfikacji.