Jednym z celów nowelizacji przepisów ubezpieczeniowych, jaka została dokonana ustawą z 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i niektórych innych ustaw, było ułatwienie i przyspieszenie odzyskiwania zaległości składkowych i nienależnie pobranych świadczeń przez ZUS. Zmiany w tym zakresie wejdą w życie 1 stycznia 2022 r. Możliwości organu będą większe również dlatego, że będzie wypłacał także dodatkowe świadczenia.
godnie z obowiązującym do 31 grudnia 2021 r. art. 24 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa) nieopłacone w terminie składki oraz odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia i dodatkowa opłata podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Od 1 stycznia 2022 r. ZUS będzie miał większe możliwości. Będzie mógł potrącić zaległości ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych wypłacanych przez ZUS. Co ważne, przepisy mówią o "świadczeniach z ubezpieczeń społecznych", a więc inne rodzaje świadczeń, które ZUS będzie wypłacał, nie będą mogły zostać zmniejszone (np. świadczenie 500 plus, renta socjalna). Związane jest to także z wprowadzeniem nowego warunku do uzyskania świadczeń przez osoby, które opłacają składkę za siebie oraz współpracowników.
Od 1 stycznia nie otrzymają oni świadczeń chorobowych oraz, tak jak dotychczas, wypadkowych, jeśli na ich koncie będzie widniało zadłużenie. Dopiero jego spłata pozwoli otrzymać świadczenie. Może się jednak zdarzyć, że dłużnik ZUS, który był np. przedsiębiorcą, nie zdąży spłacić zadłużenia, a otrzyma emeryturę. W takiej sytuacji to z emerytury ZUS będzie mógł potrącać istniejące zadłużenie.